Yatırım Fonu Nedir?
Farklı yatırım araçlarına (hisse senedi, tahvil, bono, eurobond, altın) yatırım yapmak istiyoruz; fakat piyasaları anlık takip etmeye zamanımız yok. Bu durumda yatırım fonları bizim için en uygun yatırım aracı olacaktır. Risk anlayışımıza göre seçebileceğimiz çok sayıda yatırım fonu bulunmaktadır. Önemli olan birikimlerimizi hangi yatırım aracında ağırlıklı olarak değerlendirmek istediğimizdir.
Yatırım fonları A Tipi ve B Tipi olmak üzere 2’ye ayrılır:
Eğer hisse senedi ağırlıklı değerlendirmek istiyorsak A Tipi Yatırım Fonları’nı tercih etmeliyiz. A Tipi Fonlar hisse senedi ağırlıklı olduğu için risk seviyesi daha yüksektir. İçinde bulundurduğu hisse senedi oranlarına göre birçok türü bulunmaktadır. Minimum %25 ranında hisse senedi bulundururlar.Bu fonlarda hisse senedi oranı fonun alt türüne göre 100% e kadar çıkabilmektedir. Bu fonlarda hisse senedi dışında belli oranlarda tahvil, bono, repo gibi diğer yatırım araçları da bulunmaktadır.
B Tipi Yatırım Fonları ise alt türüne göre repo, tahvil, bono, altın, eurobond ağırlıklı olabilirler. Örneğin birikimimizi tahvil-bono ağırlıklı değerlendirmek istiyorsak Tahvil ve Bono Fonlarını; birikimimizi altın ağırlıklı değerlendirmek istiyorsak Altın Fonlarını; eurobond ağırlıklı değerlendirmek istiyorsak Eurond Fonlarını tercih ecdebiliriz. B Tipi Fonlar ayrıca çeşitli oranlarda hisse senedi de bulundurabilirler.
Yatırım fonlarının alt türleri aşağıdaki gibidir:
- Hisse Senedi Fonu
- Tahvil ve Bono Fonu
- Karma Fon
- Likit Fon
- Değişken Fon
- Endeks Fon
- İştirak Fonu
- Sektör Fonu
- Grup Fonu
- Altın ve Diğer Kıymetli Madenler fonu
- Yabancı Menkul Kıymetler Fonu
Hangi yatırım fonunu ve ve hangi kurumun yönettiği yatırım fonunu seçeceğimize karar verirken dikkat etmemiz gereken bazı önemli unsurlar vardır. Bunlar;
- İçinde bulunduğumuz ekonomik döngüde hangi yatırım araçlarının öne çıkabileceğini analiz etmeliyiz.
- Risk anlayışımıza göre, birikimimizi öne çıkabilecek yatırım araçlarından hangilerine ortalama hangi oranlarda dağıtmak istediğimize karar vermeliyiz.
- Karar verdiğimiz bu dağılıma göre hisse senedi oranı yüksekse A Tipi fonları; düşükse B Tipi fonları seçmeliyiz.
- Fon tipine karar verdikten sonra, belirlediğimiz oransal dağılıma yakın yatırım stratejisi olan alt fon türüne karar vermeliyiz. Yatırım stratejisi; her fonun hangi yatırım aracından maksimum ve minimum oranlarda bulundurabileceğini gösterir.
- Seçtiğimiz fon tipinin alt türüne de karar verdikten sonra hangi kurumun fonunu seçeceğimize karar vermeliyiz. Bunun için bakmamız gereken noktalar;
o Her kurumun ilgili fonunun geçmiş yıllardaki performansını incelemeliyiz. Ekonominin ve piyasaların iyi gittiği yıllarda nasıl performans gösterdiğine, kötü gittiği yıllarda nasıl performans gösterdiğine bakmalıyız. Böylece şuan ekonominin ve piyasaların içinde bulunduğu şartlara göre hangi kurumun fonunun öne çıkabileceğini tahmin edebiliriz. Burada dikkat etmemiz gereken nokta benzer fonları karşılaştırdığımızdan emin olmamızdır.
o İlgili fonların performanslarına baktıktan sonra, fon yönetim ücretlerine ve giriş-çıkış komisyonlarına bakmalıyız. Benzer performans gösteren fonlardan düşük yönetim ücretleri ve komisyonları olan fonu seçebiliriz. Burada bir konuya da açıklık getirmek gerekiyor. Yıllık fon yönetim ücreti günlük olarak fon fiyatlarına yansıtılmaktadır. Gün sonunda görülen getiri fon yönetim ücretini de içermektedir. Bazen yatırımcıların çoğunun burada kafası karışmaktadır. Örneğin yıllık yönetim ücreti %3 olan bir fon bulunduran yatırımcının yılsonunda elde ettiği getiri bu yönetim ücretini zaten içermektedir. Fondan çıkarken bu ücreti ödeme gibi bir durum sözkonusu değildir. Elde edilen getiriden sadece vergi ve varsa çıkış komisyonu düşülür.
- Hangi kurumun fonunu almaya karar verdikten sonra artık o fona orta ve uzun vadeli yatırım yapabiliriz. Ekonomik döngüde ilerleyen dönemlerde değişimler olduğunda risk anlayışımız sınırları içinde öne çıkacak yatırım araçlarına göre farklı bir fona geçiş yaparak elde ettiğimiz getiriyi korumaya ya da artırmaya çalışabiliriz.
- Fonu alırken veya satarken ihbar süresine dikkat etmeliyiz. Örneğin paraya ihtiyacımız oldu ve elimizdeki fonu satmak istiyoruz. Bu durumda fon satışından gelen paranın ne zaman hesabımıza geçeceğine dikkat etmeliyiz. Likit fonlar ve kısa vadeli tahvil-bono fonları dışındaki fonlarda ileri valör uygulaması vardır ve genelde 1 veya 2 gün öncesinden fon satış emrini vermemiz gerekir.