Sermaye artırımı ve sermaye azaltımı nedir, nasıl yapılır, neden yapılır?
Anonim şirketler zaman içinde farklı nedenlerden dolayı esas sözleşmelerindeki sermaye miktarını değiştirme ihtiyacı duyabilirler. Eğer bir şirket sermayesini değiştirmeye karar verirse; ya sermaye artırımına gidecektir ya da sermaye azaltımı yapacaktır.
Borsa İstanbul’da işlem gören şirketlerin çoğu sermaye artırım haberleriyle gündeme gelir ve hisse senedi yatırımcıları bu haberleri yakından takip ederek yatırımlarına yön verirler. Bu yüzden yatırım kararlarını etkileyen bu kavramların bilinmesi hisse senedi yatırımcıları için çok önemlidir.
Sermaye Artırımı
a) Sermaye artırımı nedir?
Bir şirketin esas sermayesine karşılık gelen hisse senetlerinin bedelleri ödenerek, Genel Kurul kararı ile yeni hisse senedi çıkarılarak şirket sermayesinin artırılmasına “sermaye artırımı” denir.
b) Sermaye artırımı neden yapılır?
Şirketlerin sermaye artırımına ihtiyaç duymalarının başlıca nedenleri;
- Yeni yatırımlar yapmaya karar verdiklerinde
- Şirket faaliyetlerinin reel büyümesi nedeniyle yeni fon ihtiyacının ortaya çıkması
- Günümüzde çok fazla geçerli olmasa da yüksek enflasyon şartlarında erimiş sermayelerini güçlendirmek istemeleri
c) Sermaye artırımı nasıl yapılır?
Bir şirket sermaye artırımı yapmaya karar verdiğinde, bunu iki şekilde yapabilir:
- Bedelsiz sermaye artırımı (İç kaynaklar kullanılarak)
- Bedelli sermaye artırımı (Ortaklardan ek sermaye toplayarak)
Sermaye Azaltımı
a) Sermaye azaltımı nedir?
Şirketin farklı ekonomik veya yasal nedenlerden dolayı, esas sözleşmesinde yazılı olan sermaye miktarının itibari değerini azaltmasıdır
b) Sermaye azaltımı neden yapılır?
Bir şirketin sermaye azaltımı kararı almasının başlıca nedenleri;
- Sahip olduğu sermayesinin yarısının veya üçte ikisinin karşılıksız kalması
- Esas sermayenin iş büyüklüğüne fazla gelmesinden dolayı, fazla olan kısmın başka yatırım alanlarına kaydırılması
- Hisse başına düşen kar payı oranının (temettü oranı) düşük kalması
- Şirketin zarar etmesi ve bu zararlarını telafi edemeyecek duruma düşmesi
- Şirketin faaliyet konusunu değiştirmesi
c) Sermaye azaltımı nasıl yapılır?
Bir şirket sermaye azaltımına karar verdikten sonra bunu aşağıdaki yollarla yapabilir;
- Hisse senetlerinin nominal değerleri indirilir
- Hisse senetlerinin sayısı azaltılır. Bu durumda geri alınan hisse senetlerine karşılık yeni nominal değerde yazılı hisse senetleri verilir ve aradaki fark ortaklara ödenir
