Halka arz deyince hepimizin aklına benzer bir sahne geliyor:
“Yeni bir şirket borsaya açılıyor, talep toplama başlıyor, herkes başvuruyor…”

Ama aslında halka arzın arkasında birden fazla yöntem ve strateji var.
Her biri şirketin yapısına, ihtiyaçlarına ve hedeflerine göre şekilleniyor.

Peki yatırımcı olarak bu farkları bilmek bize ne kazandırır?
Çok şey! Çünkü her halka arz türü, yatırımcı için farklı dinamikler barındırır.
Hazırsan sade sade anlatalım 🙂

1. Sermaye Artırımı Yolu ile Halka Arz

Bu en çok rastladığımız türlerden biri.

– Şirket, yeni hisse senetleri ihraç eder.
– Bu hisseler yatırımcılara satılır.
– Elde edilen gelir doğrudan şirketin kasasına girer.

Yani bu modelde amaç: şirketin büyümesi için fon sağlamak.

* Eğer şirket, yatırım, borç azaltma veya büyüme için kaynak arıyorsa bu yöntemi seçer.

2. Ortak Satışı Yolu ile Halka Arz

Bu modelde:

– Mevcut ortaklar ellerindeki hisselerin bir kısmını yatırımcılara satar.
– Şirketin kasasına doğrudan para girmez, ama ortaklar nakde ulaşır.

* Genelde uzun süredir ortak olan kişilerin çıkış stratejisidir.

* Yatırımcılar için dikkat edilmesi gereken şey: Şirketin büyümesi için değil, ortakların nakit ihtiyacı için yapılan bir arz olup olmadığıdır.

3. Sermaye Artırımı + Ortak Satışı (Karma Yöntem)

En sık karşılaşılan halka arz türü diyebiliriz.
Burada iki yöntem bir arada uygulanır:

– Hem şirket yeni hisse çıkarır
– Hem de ortaklar kendi hisselerinden bir kısmını satar

* Böylece hem şirket hem ortaklar payını alır.

* Bu modelde denge önemlidir: Yatırımcılar genelde “şirket de fayda sağlıyor mu?” sorusunu sorar.

4. Borsada Satış Yolu ile Halka Arz

Bir diğer yöntem ise doğrudan borsa üzerinden satış yapmaktır.

– Şirketin payları belirli bir süre boyunca Borsa İstanbul’da satışa çıkarılır.
– Herkes borsadan bu paylara erişebilir.

Bu modelde talep toplama süreci yoktur. Fiyat genellikle sabittir ya da günlük arz-talebe göre değişebilir.

* Bu yöntem genellikle daha küçük ölçekli firmalarda görülür.

5. Nitelikli Yatırımcıya Satış

Bu halka arz türü, herkesin katılabileceği bir model değildir.
Sadece “nitelikli yatırımcı” olarak tanımlanan, belirli bir finansal geçmişi ve portföy büyüklüğü olan kişi ya da kurumlara yöneliktir.

* Burada halka arz edilen hisseler borsaya açık olmayabilir.
Genelde özel fonlar veya büyük yatırımcılar ilgilenir.

Bireysel yatırımcı için çok yaygın değildir ama piyasadaki gelişmeleri takip ederken karşına çıkabilir.

Hangi Halka Arz Türü Daha İyi?

Bunun tek bir cevabı yok.
Ama yatırımcı olarak şunlara dikkat edebilirsin:

– Şirket gerçekten fon ihtiyacı mı karşılıyor?

– Ortaklar ellerindeki payları neden satıyor?

– Sermaye artırımı varsa, bu sermaye nasıl kullanılacak?

– Arz sonrası şirketteki ortaklık yapısı nasıl değişiyor?

Bu sorulara vereceğin cevaplar, hangi arzın sana uygun olduğunu gösterecektir.

Son Söz

Halka arzlar görünüşte basit gibi dursa da, arka planda farklı modellerle yatırımcının karşısına çıkar.
Bu farkları bilmek, seni sadece daha bilgili bir yatırımcı yapmaz;
aynı zamanda daha temkinli, daha analitik, daha kararlı biri yapar.

Unutma: Borsada fırsatlar çok, ama her fırsat bilgiyle değerlidir.