“İkisi de fon ama biri emeklilik için, diğeri bugünün yatırımı”
Yatırım yapmaya karar verdiğinizde karşınıza çıkan fon çeşitliliği bazen baş döndürücü olabilir. Hele bir de hem BES fonları hem de klasik yatırım fonları karşınıza çıktığında, insanın kafası karışıyor:
“Bunlar aynı şey değil mi?”,
“Hangisi daha kârlı?”,
“BES’e mi girsem, yatırım fonu mu alsam?”
Gel birlikte farklarına bakalım, kafandaki tüm soru işaretlerini sade bir şekilde netleştirelim.
1. Amaç: Emeklilik mi, Serbest Yatırım mı?
– BES Fonları, bireysel emeklilik sistemine özel olarak oluşturulmuş fonlardır. Uzun vadeli düşünülür. Hedef, emeklilikte sizi maddi olarak rahat ettirmek.
– Yatırım Fonları ise daha serbesttir. Bugünkü birikimlerinizi istediğiniz vadede değerlendirebilirsiniz. Emeklilik hedefiyle sınırlı değilsiniz.
Kısacası: BES fonları “gelecekteki siz” için, yatırım fonları “bugünkü siz” içindir.
2. Devlet Katkısı Var mı?
– BES’in en cazip tarafı %30 devlet katkısıdır. Siz yatırdıkça devlet de katkı yapar.
– Yatırım fonlarında böyle bir katkı yoktur. Kazanç tamamen fonun performansına bağlıdır.
Sadece bu katkı bile uzun vadede BES’i oldukça cazip hale getiriyor.
3. Vergi Avantajı?
– BES’te stopaj oranı zaman geçtikçe düşer. 10 yıl sistemde kalan ve 56 yaşını dolduranlar için vergi avantajı büyüktür.
– Yatırım fonlarında da stopaj var ama burada süreye bağlı düşüş söz konusu değildir. Genelde sabit (%10) uygulanır.
4. Likidite: Paraya Erişim Kolay mı?
– Yatırım fonlarından istediğiniz zaman çıkabilirsiniz. Bugün alır, yarın satarsınız.
– BES fonları ise uzun vadeye kilitlidir. Erken çıkarsanız hem devlet katkısını kaybedersiniz hem de vergi dezavantajına uğrarsınız.
Paraya ne zaman ihtiyacınız olabileceğini düşünün. O zamana göre seçim yapmak önemli.
5. Fon Yönetimi ve Seçimi
– BES’teki fonlar, sizin seçtiğiniz ya da otomatik atanan fonlar arasında yer alır ama seçimler sınırlıdır. Fon yöneticileri, SPK kurallarına göre, daha sıkı denetimle çalışır.
– Yatırım fonları daha çeşitlidir. Hisse, tahvil, altın, karma, teknoloji, sürdürülebilirlik gibi çok çeşitli temalarda fonlar bulabilirsiniz.
“Ben çeşitlilik isterim, farklı alanlarda yatırım yapmak isterim” diyenler yatırım fonlarını daha esnek bulabilir.
6. Performans: Hangisi Daha Çok Kazandırır?
Bu sorunun net cevabı yok çünkü hem BES fonlarında hem de yatırım fonlarında iyi ve kötü yöneticiler, iyi ve kötü zamanlamalar olabilir. Ama şunu unutmamak gerek:
– BES’teki devlet katkısı ve uzun vadeli bakış açısı, düşük riskli birikim yapmak isteyenler için çok avantajlıdır.
– Yatırım fonları ise daha aktif, fırsatları takip eden ve kısa/orta vadede getiri arayan yatırımcılar için uygundur.
Özetle:
| Özellik | BES Fonları | Yatırım Fonları |
|---|---|---|
| Amaç | Emeklilik birikimi | Serbest yatırım |
| Devlet Katkısı | Var (%30) | Yok |
| Likidite | Kısıtlı | Yüksek |
| Vergi Avantajı | Süreyle artar | Sabit stopaj |
| Fon Seçimi | Sınırlı, kontrollü | Geniş ve tematik |
| Süre | Uzun vadeli | Her vadeye uygun |
Sözün Özü: İkisi de Bir Arada Olabilir
Bu iki yatırım şekli aslında birbirine rakip değil, tamamlayıcıdır.
BES ile geleceğinizi güvence altına alırken, yatırım fonlarıyla bugünkü paranızı değerlendirebilirsiniz.
Önemli olan, paranızı sizin için çalıştıran bir strateji kurmak. Bazen bu strateji BES’i, bazen yatırım fonunu, bazen de ikisini birden içerebilir.