Yatırımla biraz daha ciddi ilgilenmeye başladığınızda fark edersiniz ki, şirketlerin hisse fiyatları sadece haberlerle değil, gerçek verilerle de hareket eder.
O verilerin en net çıktığı yer ise: bilanço.

Ama dürüst olalım:
İlk kez bir bilanço dosyasını açtığınızda kendinizi bir yabancı dil kursunda gibi hissedebilirsiniz.
Karmaşık terimler, rakamlar, kalın başlıklar…
Nereden başlayacağınızı bilemezsiniz.

Endişelenmeyin.
Bu yazıda, bir şirket bilançosuna ilk defa yaklaşan biri gibi adım adım nasıl okuyacağınızı anlatıyorum.
Karmaşa yok. Sade ve net!

Önce Şunu Bilin: Bilanço Ne Anlatır?

Bilanço, bir şirketin belirli bir tarihteki mali fotoğrafını gösterir.
Şu sorulara cevap verir:

– Şirketin varlıkları neler? (Neye sahip?)

– Şirketin borçları neler? (Ne kadar yükümlülüğü var?)

– Sahiplerine kalan öz sermaye ne kadar? (Varlıklar – Borçlar = Öz sermaye)

Yani bilanço, şirketin kasasında ne var, başkalarına ne borçlu, ve bu ikisi arasındaki denge nasıl, onu gösterir.
Bu kadar basit.

Bilanço Üç Ana Bölümden Oluşur

1. Varlıklar (Assets)
Şirketin sahip olduğu her şey:

– Nakit

– Alacaklar (Müşterilerden alacağı paralar)

– Stoklar (Ürünler, ham maddeler)

– Yatırımlar

– Binalar, makineler vs.

2. Yükümlülükler (Liabilities)
Şirketin başkalarına borçlu olduğu şeyler:

– Kısa vadeli borçlar (6-12 ay içinde ödenecek)

– Uzun vadeli borçlar (daha uzun vadede ödenecek)

– Vergi borçları

– Kira yükümlülükleri vs.

3. Öz Sermaye (Equity)
Varlıklar eksi borçlar sonrası kalan kısım.
Bu kısım şirket sahiplerine (yani hissedarlara) aittir.

Nereden Başlamalı? 5 Basit Adım

1. Şirketin Nakit Durumuna Bakın
Önce “Cash and Cash Equivalents” satırına göz atın.
Şirketin kasasında gerçekten para var mı?
Bir şirketin geleceği ne kadar parlak olursa olsun, nakitsiz ayakta kalamaz.

2. Borçlar Ne Durumda?
Kısa vadeli ve uzun vadeli borçlarına bakın.
Özellikle kısa vadeli borçların, nakit varlıklarına oranı önemli.
Şirket “bugün” borçlarını ödeyebilecek güçte mi?

3. Öz Sermaye Artıyor mu?
Öz sermaye, yıllar içinde artıyorsa, şirket değer yaratıyordur.
Sürekli azalıyorsa, dikkat!

4. Alacak ve Stoklar Şişmiş mi?
Alacaklar ve stoklar aşırı büyüyorsa, şirket satış yapıyor gibi görünse de gerçekten para tahsil edemiyor olabilir.
Bu kötü bir işarettir.

5. Kıyaslama Yapın
Bir bilanço kendi başına çok şey anlatmaz.
Geçmiş yıllarla kıyaslayın.
Sektör ortalamalarına bakın.
Bir dönem kötü olabilir, ama trend önemli.

Küçük Bir Uyarı: Tek Başına Bilanço Yeterli Değildir

Bilanço önemli bir araçtır.
Ama sadece bilanço ile bir şirketin tüm hikayesini anlayamazsınız.
Gelir tablosu ve nakit akım tablosu da önemli parçalar.
Onlara da yavaş yavaş göz atmak lazım.

Ama ilk adımda, sadece bilanço üzerinde temel kavramları kavrayarak bile çok şey öğrenirsiniz.
Zaten finansal okuryazarlık dediğimiz şey böyle yavaş yavaş, tuğla gibi üst üste koyarak gelişir.

Sözün Özü: Bilanço Dili, Biraz Pratikle Açılır

Başta sıkıcı ve karmaşık gelebilir.
Ama her okuduğunuz bilançoyla birlikte, gözünüz açılmaya başlar.
Rakamların arkasındaki hikayeyi okumayı öğrendikçe, yatırım kararlarınızda daha özgüvenli olursunuz.

Ve unutmayın:
İyi bir yatırımcı olmak, ekran başında 12 saat geçirmek değil, doğru soruları sorabilmeyi öğrenmektir.

İlk sorumuz belli:

“Bu şirket gerçekten sağlam mı?”

Bilanço size cevap verecek.
Siz yeter ki sormaya cesaret edin!