Merkez Bankasının (TCMB) amaçları ve görevleri nelerdir? Hangi araçları kullanır?
Son yıllarda başta ABD merkez bankası Fed olmak üzere tüm dünya her ay merkez bankalarının yaptığı toplantılara kilitlenip, yapılan açıklamalara ve alınan faiz kararlarına odaklanıyor. Hatta o kadar ileri gidenler var ki, örneğin Fed’in yaptığı açıklamalarda hangi kelimeyi kaç kez kullandı diye istatistik tutan kurum ve kişiler bile var.
Diğer yandan da özellikle de son yıllarda Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası (TCMB) da faiz tartışmalarıyla hep gündeme geldi. Özellikle siyasi kanattan yapılan faiz indirim açıklamaları ve piyasaların beklentileri arasında gidip gelen bir TCMB izledik son yıllarda.
Peki bu kadar tartışmanın içinde TCMB’nin temel hedefleri ve görevleri nelerdir? Aldığı kararlar ile neleri etkiliyor? Bu hedef ve görevlerini yerine getirmek için hangi araçları kullanıyor? Gelin bunları kısaca özetleyelim.
TCMB’nin ekonomiye yönelik temel hedefleri:
- Tam istihdamın
- Fiyat istikrarının
- Sürdürülebilir büyümenin
- Ödemeler dengesi istikrarının
sağlanmasıdır.
TCMB’nin temel görevleri;
- Para politikası
- Türk Lirası’nın değerini korumak
- Para basmak
- Bankalara ve devlete kredi açmak
- Döviz rezervlerini yönetmek
- Para ile ilgili istatistikleri yayınlamak
Peki TCMB para politikasını belirlerken hangi araçlardan yararlanıyor?
- Açık piyasa işlemleri (piyasaya tahvil satıyor ya da piyasadan tahvil topluyor)
- Reeskont faizi
- Döviz politikası
- Zorunlu karşılık oranı (mevduat munzam karşılığı)
