“Hepsi hisse de, aralarında fark var mı gerçekten?” diye merak edenlere sade bir rehber.
Borsaya ilk adımını atan hemen herkesin aklından şu sorular geçer: “Bu hisse diğerinden ne farkı var? Neden birisi daha pahalı, diğeri daha ucuz? Hangi hisse bana daha uygun?”
İşte tam da bu noktada hisse senedi türlerini bilmek, yatırım yaparken daha bilinçli hareket etmenin anahtarı oluyor. Gel, bu yazıda hisse senetlerinin türlerine birlikte göz atalım — teknik terimlerle kafanı karıştırmadan, sade ve anlaşılır bir dille.
1. Adi Hisse Senetleri (Ortak Gibi Ortaklık)
Adi hisse senedi, bir şirkete ortak olmanın en temel yoludur. Bu hisseyi aldığında hem şirketin karından pay alma hem de genel kurulda oy kullanma hakkına sahip olursun. Şirket büyür, sen de payını alırsın. Ancak unutma: risk de kazanç da bu hisselerde doğrudan sana aittir.
2. İmtiyazlı Hisse Senetleri (Biraz Ayrıcalıklı Hisseler)
Bu hisseler biraz “VIP” gibidir. Şirketin karından daha öncelikli pay alma hakkı verir. Bazen oy hakkı olmaz ya da sınırlıdır, ama genelde temettü (kar payı) konusunda daha şanslıdırlar.
* Neden tercih edilir?
Düzenli temettü geliri isteyen yatırımcılar için uygundur.
3. Bedelli ve Bedelsiz Hisseler (Sermaye Artışıyla Gelenler)
Şirketler bazen sermayesini artırmak ister. İşte burada “bedelli” ve “bedelsiz” kavramları devreye girer.
– Bedelli Hisse: Şirket, yatırımcılardan ek para isteyerek yeni hisse çıkarır. Sen ödeme yaparsın, yeni hisse alırsın.
– Bedelsiz Hisse: Şirket kendi iç kaynaklarını kullanarak sana ek hisse verir. Senin cebinden para çıkmaz, ama elindeki lot sayısı artar.
* Bu ne işime yarar?
Portföyündeki hisselerin değeri bölünse de, toplamda sahip olduğun şirket değeri değişmez. Ama piyasada bu gelişmeler fiyatları etkileyebilir.
4. Kurucu ve İntifa Hisseleri (Yönetimin Derinlerinden Gelenler)
Bu hisseler genelde halka açık olmaz. Şirketin kurucularına ya da belirli kişilere verilir. Yönetimde söz hakkı, temettü önceliği gibi ekstra haklar sağlar.
Yatırımcı olarak borsada bu hisselere denk gelmen pek olası değildir, ama şirket yapısını anlamak açısından bilmek önemlidir.
5. Likiditeye Göre Sınıflandırma (Halka Açık vs. Kapalı Hisseler)
– Halka Açık Hisseler: Borsada işlem gören, herkesin alıp satabildiği hisselerdir.
– Halka Kapalı Hisseler: Genelde özel yatırımcılar arasında el değiştiren, sınırlı likiditeye sahip hisselerdir.
Siz büyük ihtimalle ilk kategoridekilerle ilgileneceksiniz.
Sonuç: Her Hisse Aynı Değildir
Hisse senetleri, yalnızca fiyatlarıyla değil, içerdiği haklarla ve yatırımcıya sunduğu avantajlarla da birbirinden ayrılır. Bu farkları bilmek, yatırım yaparken daha stratejik kararlar almanı sağlar. Unutma: Borsa sadece “al-sat” değil, aynı zamanda “anla ve hareket et” oyunudur.