Borsa konuşulurken mutlaka kulağımıza çalınır:
“BIST 30 yükseldi!”, “BIST 100 düştü!”
Peki bu BIST 30, BIST 100 tam olarak nedir?
Ve daha da önemlisi, yatırımcı için ne anlam ifade eder?
Hadi gel, bu konuyu kafa karışıklığına mahal vermeden sade ve samimi bir şekilde anlatalım.
Öncelikle: Endeks Ne Demek?
Endeks, kısaca bir grup hisse senedinin performansını ölçen göstergedir.
Nasıl ki bir sınıfta öğrencilerin not ortalamasına bakarak sınıfın genel başarısını ölçeriz,
borsada da endekslere bakarak piyasanın genel durumunu anlamaya çalışırız.
Yani endeksler, borsanın nabzını tutar.
Panik yapalım mı, yoksa keyfimize bakalım mı, işte bunun ipuçlarını verirler.
BIST 100 Nedir?
BIST 100, Borsa İstanbul’da işlem gören en büyük ve en likit (yani en kolay alınıp satılabilen) 100 şirketin hisse senedinden oluşan bir endekstir.
– Büyük bankalar,
– Holdingler,
– Telekom şirketleri,
– Enerji devleri…
Hepsi bu 100’lük kulübün içinde yer alır.
Yatırımcılar neden önemser?
Çünkü BIST 100, Türkiye borsasının genel sağlığını gösterir.
Yani bir bakıma ülke ekonomisinin küçük bir aynası gibidir.
BIST 100 yükseliyorsa: Genel hava iyidir.
BIST 100 düşüyorsa: Biraz fırtına geliyor olabilir.
Peki Ya BIST 30?
BIST 30 ise, BIST 100 içinden seçilmiş en büyük ve en etkili 30 hisseyi kapsar.
Bunlar adeta “başrol oyuncuları” gibidir.
– Çok büyük işlem hacmine sahiptirler.
– Genellikle fiyatları daha istikrarlıdır.
– Yabancı yatırımcıların en çok ilgilendiği şirketler buradadır.
Yatırımcılar neden takip eder?
Çünkü BIST 30’daki hareketler, bazen tüm piyasayı sürükler.
Yani BIST 30’da fırtına varsa, genelde tüm BIST 100 şemsiye açmak zorunda kalır.
Kısaca: Ne İşe Yarar?
– Piyasa Yönünü Gösterir: Endeksler, piyasanın genel eğilimini görmek için pusuladır.
– Kıyaslama Yapmanı Sağlar: Kendi yatırım performansını BIST 100 ile kıyaslayabilirsin. “Borsa yüzde 10 yükselmiş, benim portföy yüzde 5. Nerede eksik kaldım?” diye sorgulama yapabilirsin.
– Fon Seçiminde Yardımcı Olur: Birçok yatırım fonu, endeksleri baz alarak yönetilir. BIST 30 veya BIST 100’e endeksli fonlar almak, doğrudan bu büyük şirketlere yatırım yapmak gibidir.
– Risk Yönetimini Kolaylaştırır: Endeks bazlı yatırım yaparsan, tek bir şirkete değil, geniş bir sepete yayılmış olursun. Bu da riskini dengeler.
Sözün Özü
Borsayı sadece tek tek hisseler olarak görmek bir yere kadar doğru.
Ama asıl resmi görmek istiyorsan, endeksleri takip etmek şart.
Çünkü bazen bir şirket çok iyiyken bile, piyasa kötü olduğu için hisse değeri düşebilir.
O yüzden yatırım dünyasında sadece ağacı değil, ormanı da görmeyi öğrenmek lazım.
Ve unutma:
Borsa İstanbul’un kalp atışlarını duymak istiyorsan, BIST 30 ve BIST 100’ü dinlemeyi ihmal etme!