Son zamanlarda adını sıkça duymaya başladığımız bir yatırım terimi var: halka arz. Peki halka arzlara yatırım yapmak gerçekten kârlı mı? Evet olabilir… ama her fırsat, dikkat edilmezse riske dönüşebilir. Bu yazıda halka arzlara yatırım yaparken nelere dikkat etmen gerektiğini, süslü cümleler olmadan, sade ve net bir dille konuşalım istedim.

1. Hype’a Kapılma: Her Halka Arz Kazandırmaz

Borsa gündemine şöyle bir baktığında, “şirket şu kadar kat etti”, “ilk gün tavan yaptı” gibi ifadeler seni cezbedebilir. Ama unutma, her halka arz aynı sonucu vermez. Kimi hisseler ilk gün uçarken, bazıları daha işlem görmeye başlamadan düşüşe geçer. Yani hype (yani abartı, beklenti, kalabalık ilgisi) tek başına karar verdirici olmamalı.

2. Şirketin Ne İş Yaptığını Bil

En temel ama en çok atlanan nokta bu. Halka arz olan şirketin faaliyet alanı ne? Geliri nereden geliyor? Rekabet avantajı var mı? Sadece “moda” bir sektörde olması, iyi bir yatırım olacağı anlamına gelmez. İş modeli güçlü ve sürdürülebilir mi? Bu sorulara “evet” diyemiyorsan, bir adım geri durmak mantıklı olabilir.

3. Finansal Durum: Güçlü mü, Zayıf mı?

İzahnameye göz atmadan halka arza katılmak, “menüye bakmadan yemek siparişi vermek” gibidir. Şirketin kâr-zarar tablosu, borçluluğu, özkaynakları ve büyüme verileri sana çok şey anlatır. Özellikle son 3 yılın finansallarına bakmak, şirketin krizlere dayanıklılığı hakkında da fikir verir.

4. Fiyatlama: Ucuz mu, Balon mu?

Bir şirketin halka arz fiyatı “adil” mi? Piyasa çarpanları, sektör ortalamalarıyla karşılaştırıldığında mantıklı mı? Aksi halde, halka arz fiyatı şişirilmişse ilk gün düşüşle karşılaşman muhtemel. Bu yüzden fiyat/kazanç oranı (F/K), piyasa değeri/defter değeri (PD/DD) gibi çarpanlara mutlaka göz at.

5. Dağıtım Yöntemi Ne?

Eşit dağıtım mı, oransal mı? Bu sorunun cevabı hem sana düşecek lot sayısını hem de stratejini belirler. Eşit dağıtımda küçük yatırımcıya da hisse düşer ama genellikle az miktarda. Oransalda ise yüksek talep gösterirsen daha çok pay alırsın ama risk de artar.

6. Likidite Var mı? Talep Yeterince Yüksek mi?

Bir halka arzın ardından hisseye olan ilgi devam edecek mi? İşlem hacmi düşük hisselerde fiyatlar sert dalgalanabilir. Talep toplama sürecinde kaç kat talep geldiği, bu konuda önemli bir göstergedir. Ama sadece “kaç kat talep geldi” demek yeterli değil; o talebin ne kadar sağlıklı ve gerçek olduğu da önemli.

7. “Neden Halka Arz Oluyorlar?” Sorusu

Bu soru kulağa basit geliyor olabilir ama cevabı çok şey anlatır. Şirket, borç ödemek için mi, büyümek için mi, yoksa ortaklar nakit çıkışı yapmak için mi halka açılıyor? Bu motivasyon yatırımcının gelecekteki getirisi üzerinde doğrudan etkilidir.

8. Panik Yapma, Sabret

Yatırım uzun vadeli bir oyundur. Halka arzdan sonraki ilk gün düşüş görürsen panik satış yapma. Güçlü bir şirketse zamanla toparlanma ihtimali vardır. Ama elbette bu, her hisseyi “tut” anlamına da gelmez. O yüzden stratejin net olmalı.

Özetle

Halka arzlara yatırım yapmak heyecanlı bir süreçtir. Ancak heyecanla değil, bilgiyle hareket edersen kazanma şansın artar. Unutma: iyi bir yatırımcı sadece fırsatları değil, riskleri de yönetebilen kişidir.