Halka arzlara ilgi her geçen gün artıyor. Ama çoğu yatırımcının kafası şu noktada biraz karışık:
“Talep toplama ne demek?”, “Nasıl başvurulur?”, “Ne kadar hisse gelir?”
Eğer sen de bu soruları kendine soruyorsan, tam yerindesin.
Hadi gel, yatırımcı gözüyle halka arzlarda talep toplama sürecini adım adım sade bir şekilde inceleyelim.

1. Halka Arz Nedir, Neden Talep Toplanır?

Halka arz, bir şirketin hisselerini ilk kez yatırımcılara sunmasıdır.
Ama bu öyle “pazara çıkar gibi” olmaz. Öncesinde bir plan yapılır, fiyat belirlenir, ve yatırımcının ilgisi ölçülür. İşte bu süreç talep toplama olarak adlandırılır.

Yani şirket diyor ki:

“Ben bu kadar hisseyi bu fiyattan satmak istiyorum. Almak isteyen var mı?”

Sen de yatırımcı olarak diyorsun ki:

“Ben bu fiyattan şu kadar almak istiyorum.”

İşte bu alışveriş konuşmasının adı talep toplama süreci.

2. Süreç Nasıl İşler?

Genellikle 2–3 iş günü sürer.
Bu süre içinde yatırımcılar, aracı kurumlar (yani yatırım hesabının olduğu banka veya aracı şirket) üzerinden halka arza başvurularını yapar.
İki önemli detay vardır:

* Kaç lot istediğin
* Kaç parayla katıldığın

Aracı kurum ekranında genelde “kaç TL’lik talepte bulunacaksınız?” diye sorulur.
Sen parasını yatırırsın, sistem o fiyattan kaç adet hisseye denk geliyorsa otomatik hesaplar.

3. Dağıtım Yöntemini Bilmek Önemli

Bu aşamada en çok kafa karıştıran şey şu:
“Herkese eşit mi veriliyor, çok isteyen daha mı çok alıyor?”
Cevap: Hangi dağıtım yönteminin kullanıldığına bağlı.

* Eşit Dağıtım:
Kim ne kadar para yatırırsa yatırsın, herkese eşit miktarda hisse düşer.
Genelde bireysel yatırımcılar için daha adil bulunur.

* Oransal Dağıtım:
Ne kadar çok talepte bulunursan, o kadar fazla hisse alırsın.
Ama bu yöntem genelde büyük yatırımcıların işine yarar. Küçük yatırımcıya çok az lot düşebilir.

4. Fiyat Sabit mi, Değişken mi?

Halka arzlar ya sabit fiyatla ya da fiyat aralığıyla yapılır.

* Sabit Fiyatlı Halka Arz:
Örnek: “Hisse başı fiyat 20 TL” diye belirlenmiştir.
Sen 2.000 TL ile katılırsan 100 lot talep etmiş olursun.

* Fiyat Aralığıyla Halka Arz:
Örnek: “Hisse fiyatı 18–20 TL arası olabilir.”
Bu durumda yatırımcılar kendi uygun gördükleri fiyatı ve adedi yazar.
En yüksek talep toplanan fiyattan satış gerçekleşir.

Ama merak etme, yatırımcılar için bu süreç genelde aracı kurum sisteminde otomatik işler. Karmaşık görünse de kullanıcı dostu ekranlar sayesinde kolayca ilerlenebilir.

5. Talep Toplama Bitti, Sonra Ne Olur?

Süreç tamamlandığında:

-Kaç kat talep geldiği açıklanır.
-Dağıtım sonuçları ilan edilir (örneğin “sana 6 lot düştü” gibi).
-Hisseler yatırım hesabına aktarılır.
-Borsa işlem günü geldiğinde hisse işlem görmeye başlar.

Bazı durumlarda hisse hemen borsada işleme açılmaz; SPK onayı veya takvim nedeniyle birkaç gün beklenebilir.

6. Sık Sorulanlar

* Her başvuran kesin hisse alır mı?
Hayır. Talep çoksa bazı kişilere hiç hisse düşmeyebilir.

* Paramın fazlası ne olur?
Alamadığın hisselere denk gelen para, aynı gün veya birkaç gün içinde hesabına iade edilir.

* Hangi aracı kurumdan başvursam fark eder mi?
Evet. Halka arzı organize eden lider aracı kurumun dışında kalan kurumlarda kota sınırlı olabilir. “Ortak dağıtım” ve “sınırlı dağıtım” farkı burada devreye girer.

Özetle

Halka arzlarda talep toplama süreci ilk başta karmaşık gibi görünse de, aslında oldukça sistematik ve kullanıcı dostudur.
Doğru zamanda, doğru stratejiyle katıldığında yatırımcı için hem kârlı hem öğretici olabilir.

Ama her zaman olduğu gibi, bilgiyle hareket etmek, duygularla değil analizle karar vermek seni bir adım öne taşır.